Pod Górkę

Praca a Macierzyństwo w Polsce: Dlaczego Trudno to Pogodzić?

Zastanawiałaś się kiedyś, jak Polska wypada na tle innych krajów Europy, jeśli chodzi o odsetek pracujących mam? Czy łatwo jest w naszym kraju wrócić do pracy po urodzeniu dziecka? Przyjrzyjmy się nieskomplikowanym faktom.

Polki chcą być i są aktywne zawodowo

Na początek dobra wiadomość: ogólnie rzecz biorąc, Polki w wieku produkcyjnym (powiedzmy od 15 do 64 lat) pracują zawodowo nieco częściej niż wynosi średnia dla całej Unii Europejskiej. W 2023 roku pracowało prawie 67 na 100 Polek w tym wieku, podczas gdy średnia w UE to niecałe 66 na 100. Można powiedzieć, że jesteśmy pracowite!

Ale… pojawia się dziecko i sytuacja się zmienia

Tu zaczynają się schody, zwłaszcza gdy dziecko jest malutkie. Zobaczmy, jak to wygląda wśród kobiet w wieku, kiedy najczęściej łączymy pracę z opieką nad dziećmi (25-49 lat):

Ogólnie w tej grupie wieku, około 84 na 100 Polek pracuje lub aktywnie szuka pracy. To też minimalnie powyżej średniej unijnej.

Ale..(!) Gdy kobieta ma dziecko w wieku od 1 do 3 lat, ta liczba gwałtownie spada do zaledwie 62 na 100. To ogromna różnica! Ponad 20 mam na 100 „wypada” z rynku pracy w tym okresie.

Sytuacja powoli się poprawia, gdy dziecko jest starsze (np. w wieku przedszkolnym 4-6 lat, pracuje ok. 75 na 100 mam) i wraca do normy (ok. 84 na 100), gdy dzieci są już nastolatkami.

Dlaczego młodym mamom w Polsce jest trudno?

Ten duży spadek aktywności zawodowej mam najmłodszych dzieci pokazuje, że w Polsce napotykają one na spore bariery. Jakie?

Problemy z opieką: Często brakuje miejsc w żłobkach, a prywatna opieka jest droga. To duży problem, szczególnie w porównaniu do krajów takich jak Szwecja czy Dania, gdzie pracuje znacznie więcej mam (nawet ponad 85 na 100!).

Oczekiwania społeczne: Nadal często pokutuje przekonanie, że to głównie mama powinna zostać w domu z małym dzieckiem.

Wygląda na to, że posiadanie małego dziecka ma w Polsce silniejszy negatywny wpływ na możliwość pracy mamy niż w wielu innych krajach Unii.

Co ciekawe: jak już pracujemy, to na całego!

Jest jeszcze jedna ważna różnica między Polską a resztą Europy. Kiedy Polki (w tym mamy) pracują, to zdecydowanie najczęściej w wymiarze pełnego etatu. Tylko około 8 na 100 pracujących Polek pracuje na część etatu. Dla porównania, w całej Unii aż 28 na 100 kobiet pracuje w niepełnym wymiarze godzin, a wśród mam jest to jeszcze chętniej wybierana opcja (prawie 32%).

Podsumowując…

…choć jako Polki jesteśmy dość aktywne zawodowo (nawet nieco powyżej średniej UE), to macierzyństwo, a zwłaszcza opieka nad dziećmi do lat 3, stanowi dla nas znacznie większe wyzwanie niż dla kobiet w wielu innych krajach Europy. Ta przepaść między aktywnością zawodową kobiet bez małych dzieci a mamami maluchów jest u nas wyjątkowo duża. Jednocześnie jeśli już pracujemy, to najczęściej „na pełnych obrotach”, rzadko korzystając z możliwości pracy na część etatu.

Wygląda na to, że polskie mamy potrzebują więcej wsparcia – lepszego dostępu do instytucjonalnej opieki nad dziećmi i partnerskiego podziału obowiązków – by łatwiej było im godzić rolę mamy z pracą zawodową, jeśli tego właśnie chcą.